Retina-Vitreous
2008 , Vol 16 , Num 4
Bevacizumab Örneğinde Türkiye’de Ruhsatlı Endikasyon Dışı İlaç Kullanımının Etik Yönden Değerlendirilmesi*
1Ankara Atatürk Eğitim ve Araştırma Hastanesi, Göz Kliniği, Ankara, Uzm. Dr.2Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi, Tıp Etiği ve Tarihi A.D., Ankara, Asist. Dr.
3Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi, Tıp Etiği ve Tarihi A.D., Ankara, Doç. Dr. Bevacizumab yeni damar oluşumunu engellemek amacıyla sistemik bir ilaç olarak, özellikle kanser tedavisinde başarı ile kullanılmaktadır. Son yıllarda bu ilacın ruhsatlı endikasyon dışı (off label) olarak bazı göz hastalıklarının tedavisinde kullanınında bir artış yaşanmıştır. Ruhsatlı endikasyon dışı ilaç kullanımı, bir farmasötik ilacın bilinen, kabul edilmiş, ruhsatlandırılmış alanı dışında kullanımı olarak tanımlanmaktadır. Bevacizumabın sadece kolon kanserlerinin tedavisi için ruhsatlı olması nedeniyle, bevacizumab ancak ruhsatlı endikasyon dışı (off label) olarak kullanılabilmektedir. Bevacizumab geliştirilmiş olan tek vasküler endotelial büyüme faktörü (VEGF) inhibitörü değildir, fakat bevacizumabın oftalmolojik hastalıklarda kullanımı diğer VEGF inhibitörlerinden daha yaygındır. Bu durumun en önemli nedeni ise bevacizumab kullanımının diğer ajanlara oranla çok daha ekonomik olmasıdır. Buna rağmen bevacizumabın güvenlik ve etkinliği konusunda kesin bilimsel verilerin olmaması ve intravitreal uygulamaları ile ilgili bilimsel çalışmaların kısa dönemli takip sürelerine sahip olmaları, bevacizumabın intravitreal kullanımı ile ilgili olarak bir takım etik sorunları doğurmaktadır. Bu tür ilaç tedavilerinde hastaya yararlı olma ilkesi ile, kıt kaynakların adil dağıtımı (adalet ilkesinin) çatışmaktadır. Sonuç olarak ruhsatlı endikasyon dışı ilaç kullanımı oldukça karmaşık ve ilgili pek çok tarafın bulunduğu bir konudur. Son kararın verilmesi sadece hekimlerin insiyatifine bırakılmamalı, konuya dâhil olan herkesin- hekimler, hastalar, ilaç üreticileri, sosyal güvenlik kurumları- derinlemesine tartışması ile sonuca ulaşılmalıdır. Anahtar Kelimeler : Bevacizumab, ruhsatlı endikasyon dışı ilaç kullanımı, etik